Obecni na posiedzeniu członkowie Komisji Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa – wg załączonej listy obecności.
Obecni na posiedzeniu goście :
- Krzysztof Kłopotek- Naczelnik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Świeciu,
- Franciszek Koszowski- Wicestarosta Świecki,
- Antoni Lewandowski- Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
- Barbara Studzińska- Starosta Świecki.
Otwarcia posiedzenia dokonał Przewodniczący Komisji Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa Pan Grzegorz Tomaszewski, który powitał członków Komisji oraz zaproszonych gości. Następnie przedstawił porządek obrad, który został przyjęty jednogłośnie w brzmieniu:
- Informacja dot. realizacji pomocy dla rolników przez ARiMR.
- Analiza materiałów będących przedmiotem obrad Rady Powiatu Świeckiego.
- Sprawy bieżące.
Pan Krzysztof Kłopotek poinformował, że podczas omawiania przygotowanego materiału skupi się na 2 płaszczyznach działalności ARiMR, tj. stratyfikacja zwierząt oraz działania pomocowe dla rolników. Wyjaśnił, że sytuacja związana z pandemią COVID-19 oraz wybuch wojny na Ukrainie doprowadziły do trudnej sytuacji finansowej rolników, której Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa próbuje przeciwdziałać. Dodał, że zakończono 2 nabory podstawowe, które są prowadzone każdego roku: wnioski z tytułu płatności bezpośrednich i wnioski z tytułu dopłat do materiałów. Wnioski dot. płatności po raz kolejny składa się tylko za pośrednictwem aplikacji. Podkreślił, że wprowadzenie takiej aplikacji ułatwiło i przyspieszyło obsługę wniosków, a to z kolei pozwala na realizację zaliczek płatności. Agencja zastosowała mechanizm płatności zaliczkowych po to, aby rolnik nie czekał długo na pieniądze (co do zasady ok. 70% płatności obszarowych jest już wypłacana w formie zaliczek).W tym roku przyjętych zostało 3708 wniosków z tytułu płatności obszarowych (dla porównania w 2006 roku było ich 4200), co pokazuje pewien trend w zmieniającej się strukturze gospodarstw, w której dominować będą większe gospodarstwa. Objaśnił, iż wszelkie płatności wypłacane są po kursie euro na dzień 30 września. Jeżeli chodzi o płatności zaliczkowe, w ramach tego naboru wypłacona została kwota 43 500 000 złotych, zaś płatność końcowa z tytułu dopłat bezpośrednich dla całego powiatu wyniosła ponad 66 800 000 złotych i była ona wyższa w stosunku do roku 2020 o 1 300 000 złotych. Powiedział również, iż agencja otrzymała łącznie 385 wnioskowań o dopłaty do krów od rolników, którzy mają powyżej 3 sztuk oraz 671 wnioskowań do bydła. O płatność do hodowli owiec wystąpiło 6 rolników, natomiast wniosek o płatność do ziemniaka skrobiowego złożyło 5 rolników. Wspomniał również o płatności historycznej związanej z uprawą tytoniu polegającej na otrzymywaniu dopłat nawet w sytuacji, gdy rolnik nie zajmuje się uprawą tej rośliny.
Pan Zbigniew Kapusta zauważył, że podobna sytuacja była niegdyś z burakami cukrowymi.
Pan Krzysztof Kłopotek zgodził się z wypowiedzią przedmówcy i dodał, że obecnie płatności dokonywane są tylko do produkcji buraka cukrowego, a więc trzeba mieć bieżącą kontraktację. W bieżącej kampanii było 41 takich rolników, a stawka w roku ubiegłym wynosiła 1547 złotych do 1 ha dodatkowej płatności z tytułu buraka cukrowego. Podkreślił także, iż rozpoczęła się kontrola administracyjna tegorocznych wniosków, a jak co roku zaliczki na poczet płatności wypłacane są od 15 października.
Pan Antoni Lewandowski wskazał na nowość, jaką jest brak kontroli foto- hamowało to wypłacanie zaliczek, gdyż trzeba było czekać na protokoły pokontrolne.
Pan Krzysztof Kłopotek wytłumaczył, że agencja stosuje specjalny rodzaj kontroli terenowej, tzw. kontrole foto, które odbywają się poprzez naloty z niskiego poziomu. Kontroli tej podlegają prawie wszyscy producenci z danej gminy. Dodał, iż niemożliwe jest wypłacenie zaliczki do czasu otrzymania protokołu pokontrolnego. Kontynuując omawianie programów pomocowych dla rolników poinformował o kolejnym programie, jakim jest uzupełniająca płatność podstawowa, która przysługuje do większości upraw, poza łąkami (z tego tytułu rolnicy otrzymają 40 złotych więcej do każdego ha). Ponadto rolnicy, którzy mają problem z zapłaceniem składki za ubezpieczenie upraw mogą złożyć do dnia 30 września akces, aby agencja pokryła zobowiązania w stosunku do firmy ubezpieczeniowej z ich dopłat bezpośrednich. Dodał jednak, iż nie ma dużego zainteresowania taką formą pomocy, szczególnie ze strony firm ubezpieczeniowych. Wskazał, że w 2019 roku Unia Europejska zdecydowała o odejściu od kryteriów gęstości zaludnienia OMW, które miało być mechanizmem przyciągającym ludzi na tereny wiejskie. Kryteria demograficzne powodowały rozkład obrębów, do których można było ubiegać się o dodatek OMW. Postanowiono odejść od takiego systemu i wprowadzić tylko kryteria związane z klimatem, ilością opadów, które mają determinować, jaki obręb ma być w OMW. Sytuacja ta doprowadziła do utraty takiego dodatku przez obręby gminy Bukowiec, Drzycim i Jeżewo oraz uzyskanie go przez obręby w gminach Świecie, Nowe i Dragacz. Wskazał, iż w 2020 roku zgłoszono 2670 wniosków, w roku 2021 2300, natomiast w roku bieżącym już tylko 2271. Oznacza to, iż ok. 400 rolników straciło możliwość ubiegania się o płatność z tytułu OMW wskutek delimitacji. Z tytułu zaliczek na płatność OMW w ubiegłym roku wypłacono 4 244 000 złotych dla 2225 producentów, płatność końcowa zaś wyniosła 4 999 000 i zmalała ona w stosunku do roku 2020 o ok. 600 000 złotych. W dalszej części omawiania przygotowanego materiału odwołał się do płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych i poinformował, iż rolnicy, którzy zobowiążą się do dodatkowych działań na swoim gruncie otrzymają taką pomoc w ramach poniesionych kosztów (w kampanii w 2022 roku złożono 245 wniosków). Z tego też tytułu wypłacono łącznie 3 784 000 złotych dla 215 rolników. Wskazał na kolejną formę pomocy dla rolników, jakimi są płatności ekologiczne. Wyjaśnił obecnym, iż na terenie Powiatu Świeckiego działa 24 ekologów, a w roku ubiegłym, kiedy to było ich 19 płatność końcowa wyniosła ok. 1 000 000 złotych. Z kolei płatność dobrostanowa- dobrostan zwierząt przeznaczona jest dla rolników, którzy zobowiążą się do zapewnienia większej powierzchni bytowej dla swoich zwierząt. Należy zatem posiadać plan poprawy dobrostanu z którego wynika, jaka może być maksymalna obsada zwierząt w gospodarstwie. W roku poprzednim z tego tytułu złożono 163 wnioski, a łączna kwota, jaka została wypłacona wyniosła ok. 1 500 000 złotych. Wspomniał także o programie związanym z zalesieniem gruntu- nie cieszy się on jednak dużą popularnością, gdyż jest dość mocno sformalizowany. Wyjaśnił, że wymagane jest porozumienie z nadleśniczym, który sporządzi plan zalesienia, a ARiMR pokrywa koszty zakupu sadzonek i wszystkich zakupów agrotechnicznych. Następnie rolnik otrzymuje premię pielęgnacyjną przez okres 5 lat- służy ona do zakupu repelentów, osłonek czy siatek do zabezpieczenia uprawy przed zwierzyną, która wynosi ok. 1000 złotych do ha. Ponadto przez 15 lat otrzymuje tzw. premię zalesieniową za wyłączenie gruntu z produkcji, której wysokość oscyluje w granicach 1215 złotych do każdego ha. Obecnie w powiecie jest 14 rolników korzystających z tego typu wsparcia, rocznie wypłaca się z tego tytułu 100 000 złotych.
Pan Antoni Lewandowski dodał, że niegdyś można było zalesiać również użytki zielone.
Pan Krzysztof Kłopotek, kontynuując omawianie form pomocy dla rolników odwołał się do dopłat do zużytego wysiewu materiału siewnego. Podkreślił, iż szczególnie zależy na tym, aby rolnicy obsiewali swoje grunty kwalifikantem (materiałem kwalifikowanym). Pomimo, iż dopłata ta jest niewielka, w pewien sposób przyczynia się do korzystania przez rolników z materiału siewnego dobrej jakości. Powiedział, że liczba osób korzystająca z tego programu zmalała, na co mogła wpłynąć pandemia. Przewidywana liczba wniosków złożonych do programu wynosi ok. 550. Łącznie na to zadanie wypłacono w ubiegłym roku prawie 600 000 złotych dla 481 wniosków.
Pan Zbigniew Kapusta odparł, że prawdopodobnie nie było odpowiedniego materiału siewnego.
Pan Krzysztof Kłopotek wspomniał o działalności kół gospodyń wiejskich, która wspierana jest przez ARiMR. Kładzie się duży nacisk na aktywizację społeczeństwa i rejestrowanie kół w krajowym rejestrze, co umożliwi składanie wniosków o dopłaty. Koła zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Kół Gospodyń Wiejskich mogą ubiegać się o wsparcie swojej statutowej działalności, jednak wysokość pomocy uzależniona jest od liczebności członków. Odwołał się również do wydarzenia „Bitwa Regionów”, w którym swój udział bierze także Agencja. Impreza ta jest okazją do zaprezentowania społeczeństwu tradycyjnych i lokalnych wyrobów kulinarnych. W ubiegłym roku z pomocy finansowej skorzystało 39 kół gospodyń wiejskich, a wypłacono na ten cel ponad 200 000 złotych. Powiedział również, iż w powiecie zarejestrowanych jest aktualnie 47 kół, co pozwala na cementowanie lokalnych, małych społeczności.
Pan Zbigniew Kapusta odrzekł, że namawia panie do zarejestrowania swoich kół, gdyż wiele z nich wykonuje swoją działalność nieformalnie.
Pan Krzysztof Kłopotek, odwołując się do form pomocowych gwarantowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wyjaśnił, iż prowadzony jest program „Premie dla młodych rolników”. Nabór w tym roku trwał od 31 marca do 30 maja, a maksymalna kwota, jaką można uzyskać wynosi 150 000 złotych- warunkiem jest jednak nieukończenie 40 roku życia. Płatność ta wypłacana jest w 2 ratach. Rolnik, który jest zainteresowany taką pomocą oceniany jest w rankingu punktowym według różnorakich kryteriów, m.in. pod względem wielkości planowanego gospodarstwa, wykształcenia czy ukończonych kursów. Dotychczas przyjętych zostało 11 wniosków, zaś w roku poprzednim 31. Podobnym programem jest „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw”, którego nabór rozpoczął się 16 maja, a zakończy 14 lipca. Rolnik prowadzący niewielkie gospodarstwo może zyskać z tego programu nawet do 60 000 złotych. W ubiegłym roku złożono 37 wniosków, z czego wydano 35 decyzji pozytywnych. Kolejną formą pomocy, jaka udzielana jest przez ARiMR jest pomoc de minimis, tzw. mała bioasekuracja, np. na zakup mat dezynfekcyjnych czy odzieży ochronnej, na które refundowane jest 50% poniesionych kosztów. Z kolei pszczelarze mogą starać się o uzyskanie pomocy finansowej w wysokości 20 złotych do ula- warunkiem jest jednak zarejestrowanie działalności u Powiatowego Lekarza Weterynarii i prowadzenie jej pod nadzorem inspekcji (wnioski w tej sprawie składa się w okresie od 1 kwietnia do 31 maja). Według statystyk w poprzednim roku wspomogliśmy 59 pszczelarzy, a w tym roku zostały przyjęte 73 wnioski. Pomimo, iż nie jest to duża kwota, warto wspierać ten rodzaj działalności gospodarczej. Ponadto agencja wspomaga producentów trzody chlewnej, którym zagraża utrata płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi epidemią Covid-19. Rolnik powinien zgłosić agencji oznakowanie urodzonych świń w jego gospodarstwie w okresie od 15 listopada ubiegłego roku do 31 marca roku obecnego. W związku z załamaniem się rynku trzody chlewnej program ten miał wspomóc hodowców- za każde 10 urodzonych świń we wskazanym wyżej okresie wypłacano 1000 złotych. Podkreślił, iż w tym roku zasady programu uległy zmianie- rolnicy otrzymywać będą dopłaty za każdą urodzoną świnię od 1 kwietnia do 30 czerwca w wysokości 80 złotych. Na koniec swojej wypowiedzi zwrócił uwagę na ilość programów pomocowych prowadzonych równolegle na poziomie biura powiatowego.
Pan Franciszek Koszowski zapytał, czy dopłaty te dotyczą również systemu nakładczego czy tylko i wyłącznie cyklu zamkniętego.
Pan Antoni Lewandowski odpowiedział, że system nakładczy nie jest finansowany przez ARiMR.
Pan Krzysztof Kłopotek dodał, że wspierana jest tylko rodzima produkcja. Z tego programu skorzystało 453 rolników, a całkowita kwota wsparcia wyniosła 5 394 000 złotych.
Pan Antoni Lewandowski wskazał, że w powiecie działają również bardzo poważni producenci, a więc decyzje o wsparciu były wydawane na wysokie kwoty.
Pan Józef Belt odpowiedział, iż właśnie tacy rolnicy są najbardziej poszkodowani.
Pan Krzysztof Kłopotek odparł, że pomimo poniesionych strat jest to jednak wsparcie. Zwrócił jednocześnie uwagę na fakt nieotrzymywania takich dopłat przez hodowców bydła.
Pan Franciszek Koszowski wyraził zadowolenie z takiego programu.
Pan Józef Belt wskazał, że najbardziej korzystają z tego duże fermy.
Pan Krzysztof Kłopotek powiedział, że to pokazuje skalę tego zjawiska, a my jako państwo musimy działać w kierunku wspierania rodzimych hodowców.
Pan Zbigniew Kapusta przypomniał o podobnej sytuacji, która miała miejsce kilkanaście lat temu, kiedy to cena w skupach interwencyjnych była gwarantowana przez państwo.
Pan Krzysztof Kłopotek dodał, że od 15 listopada do 31 marca odnotowanych zostało ponad 54 000 urodzeń prosiąt w skali całego powiatu.
Pan Józef Belt zwrócił uwagę, iż dużą część z tych statystyk zawyżają fermy.
Pan Krzysztof Kłopotek wyjaśnił, że skala ta jest podana tylko dla Powiatu Świeckiego. Wyjaśnił również, iż nabór dla programu „Nadzwyczajna pomoc dostosowawcza dla producentów świń” jest bardzo krótki, a decyduje data wpływu wniosku do biura powiatowego agencji. Co ważne, 3% rolników podlegać będzie kontroli z bieżącego oddziału.
Pan Antoni Lewandowski, odwołując się do wypowiedzi wytłumaczył, że termin na składanie wniosków jest nieprzywracalny, a w przypadku wpływu wniosku po terminie wydawane są decyzje odmowne.
Pan Krzysztof Kłopotek wspomniał o kolejnym programie, który wywołał duże oczekiwania wśród rolników-pomoc na dofinansowanie zakupu nawozów mineralnych inne niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez, które producent rolny zakupił w okresie od 1 września ubiegłego roku do 15 maja tego roku. Cieszył się on dużym zainteresowaniem ze względu na wysokie ceny nawozów. Wyjaśnił, że rolnicy mogą ubiegać się o wsparcie także z programu „Pomoc na szkody w uprawach rolnych spowodowane w 2021 r. przez grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi, lawinę lub suszę”. Szacowanie strat odbywać się będzie za pośrednictwem aplikacji, dlatego też należy wygenerować z niej protokół strat. Następnie podał szczegółowe dane dotyczące składania wniosków w poszczególnych gminach powiatu.
Pan Grzegorz Tomaszewski zauważył, że występują bardzo duże różnice w opadach deszczu w niewielkich odległościach.
Pan Krzysztof Kłopotek dopowiedział, że były przypadki, w których komisja nie miała prawa do szacowania tak wysokich strat i podkreślił, że ARiMR nie może podważać kompetencji komisji.
Pan Antoni Lewandowski dodał, iż komisje nie stosowały się do regulaminu.
Pani Barbara Studzińska zapytała, czy ARiMR może potwierdzać coś, co jest niezgodne ze stanem faktycznym.
Pan Krzysztof Kłopotek wyjaśnił, że straty potwierdza gminna Komisja, zaś agencja nie jest upoważniona do podważania jej kompetencji. Podkreślił, że aktualnie ARiMR zakończyła lub prowadzi nabory na 16 różnych działań, co skutkuje wypłaceniem ok. 100 000 000 złotych w roku obrotowym w skali całego powiatu. Jednocześnie zwrócił uwagę na drugi rodzaj działalności agencji w zakresie stratyfikacji zwierząt oraz podał liczebność rolników prowadzących produkcje trzody chlewnej, bydła, owiec oraz kóz.
Pani Barbara Studzińska zadała pytanie, czy oprócz wyżej wymienionych zwierząt są również gatunki egzotyczne.
Pan Krzysztof Kłopotek wyjaśnił, że nie podlegają one rejestracji.
Pani Barbara Studzińska dopytała zatem, czy drób podlega rejestracji.
Pan Krzysztof Kłopotek odparł, że nie.
Pani Barbara Studzińska zwróciła się z pytaniem o dopłaty w związku z epidemią ASF.
Pan Krzysztof Kłopotek objaśnił, iż w tym zakresie jest płatność do bioasekuracji. Rolnicy, którzy chcieliby zabezpieczyć swoje gospodarstwo przed dostępem zwierząt innych niż świnie mogą uzyskać środki m.in. na ogrodzenie czy wymianę okien.
Pan Antoni Lewandowski zwrócił się z prośbą o propagowanie wśród rolników możliwości zgłaszania przemieszczeń zwierząt przez Internet, ponieważ pod uwagę brany jest stan widniejący w systemie.
Pan Krzysztof Kłopotek dodał, iż rolnicy, którzy nie zgłaszali w terminie przemieszczeń powołują się na zagubienie wymaganych dokumentów przez ARiMR, dlatego też portal do wykonywania wszelkich zgłoszeń jest bardzo dużym ułatwieniem.
Pan Antoni Lewandowski, odnosząc się do wypowiedzi przedmówcy powiedział, że rolnicy mający problemy z obsługą aplikacji mogą skorzystać z pomocy pracowników Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Pani Barbara Studzińska wyraziła uznanie dla pracowników ARiMR-u za wykonywaną pracę i posiadane kompetencje.
Pan Krzysztof Kłopotek odparł, że obecnie jest 17 wydziałów, a każdy z pracowników musi zdać egzaminy potwierdzające jego kwalifikacje i znajomość procedur.
Pan Zbigniew Kapusta poinformował, iż zdecydowana większość rolników pozytywnie ocenia działalność ARiMR.
Pan Grzegorz Tomaszewski dodał, że pracownicy potrafią zadzwonić z przypomnieniem o kończącym się terminie na składanie wniosków. Nawiązał też do wcześniejszych wypowiedzi Pana Krzysztofa Kłopotka i powiedział, że bardzo dużą rolę w informowaniu rolników o naborach do programów pomocowych odgrywa ODR.
Pan Krzysztof Kłopotek wyjaśnił, że starają się współpracować z ODR, ale trudność polega na niewystarczającej wielkości kadry.
Pani Barbara Studzińska zapytała, ile jest obecnie zatrudnionych pracowników w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Świeciu.
Pan Antoni Lewandowski wskazał, iż są 22 osoby, z czego jedna z pracownic, opracowująca dane geodezyjne podlega pod Toruń.
Pani Barbara Studzińska, ze względu na konieczność wcześniejszego opuszczenia posiedzenia Komisji raz jeszcze doceniła działalność i ogromne kompetencje pracowników ARiMR.
Pan Grzegorz Tomaszewski ocenił, że przedstawiony materiał jest bardzo obszerny i zawiera bardzo dużo ważnych informacji.
Pan Józef Belt zadał pytanie dot. dopłat do materiału siewnego- czy jest to pula środków krajowa czy powiatowa.
Pan Krzysztof Kłopotek wskazał, że jak zawsze jest to pula krajowa.
Pan Józef Belt zwrócił się z pytaniem, czy są dane finansowe pokazujące, jak kształtują się dopłaty w odniesieniu do ha.
Pan Krzysztof Kłopotek wyjaśnił, że wzrosły one w stosunku do roku poprzedniego. Wyraził także obawy nadchodzącym nowym rokiem, kiedy to obowiązywać będzie nowe budżetowanie i eko -schematy. Dodał, że w tym roku dopuszczono możliwość, w której rolnik nie musiał wysiewać wszystkich poplonów- wprowadzono tzw. ugór z uprawy.
Pan Zbigniew Kapusta ocenił to rozwiązanie jako bezmyślne, które rujnuje planowanie na gruntach.
Pan Krzysztof Kłopotek podkreślił, że należy robić wszystko, aby produkcja była jak największa. Następnie podziękował za zaproszenie na posiedzenie.
Do pkt. 2Wobec wcześniejszego zapoznania się z materiałami sesyjnymi w punkcie tym nikt nie zabrał głosu.
Do pkt. 3Komisja jednogłośnie pozytywnie zaopiniowała wykonanie budżetu Powiatu Świeckiego za rok 2021 (Uchwała Komisji Nr 14/22 w załączeniu do protokołu).
Na tym posiedzenie zakończono. Protokolant: Katarzyna Kwaśnik Biuro RadyPrzewodniczący Komisji
Ochrony Środowiska,
Rolnictwa i Leśnictwa
/-/
(Grzegorz Tomaszewski)